Potrącenie przez spółkę wierzytelności udziałowców z tytułu pożyczki w zamian za objęcie udziałów nie stanowi czynności podlegającej pod klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania

Szef KAS stwierdził, że w przypadku, gdy udziałowcy spółki dokonają konwersji udzielonych wcześniej pożyczek na udziały w spółce czynność ta nie będzie podlegać pod ogólną klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, o której mowa w art. 119a Ordynacji podatkowej. Interpretacji tej Szef KAS dokonał w opinii zabezpieczającej z dnia 6 października 2022 r. (DKP3.8082.7.2022), w której spółka przedstawiła mu następujące zagadnienie: udziałowcy spółki udzielili spółce pożyczek, następnie spółka podwyższyła kapitał zakładowy, poprzez utworzenie nowych udziałów w cenie emisyjnej odpowiadającej wartości pożyczek wraz z należnymi odsetkami. Wspólnicy, którzy udzielili spółce pożyczki następnie objęli nowo utworzone udziały i dokonali potrącenia wierzytelności, które przysługiwały im wobec spółki z wierzytelnością spółki z tytułu wniesienia wkładów pieniężnych. Wartość nominalna utworzonych udziałów była istotnie niższa niż ich wartość emisyjna (powstało tzw. agio emisyjne), które zostało alokowane na kapitał zapasowy. W związku z powyższym wskazano na 3 zasadnicze korzyści podatkowe:

• obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, wynikające z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym podstawę opodatkowania tym podatkiem stanowi wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy przy podwyższeniu kapitału zakładowego (ale nie agio emisyjne);
• obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, wynikające z uznania odsetek od pożyczek, które uległy potrąceniu za koszty uzyskania przychodu;
• niepowstanie przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z przekazaniem środków na powiększenie kapitału zakładowego, również w wartości stanowiącej nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (agio), wynikające z art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz pkt 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ocenie Szefa KAS w przedstawionym wydarzeniu powstanie agio emisyjnego, z uwagi na potrzebę pokrycia ujemnych kapitałów spółki jest czynnością odpowiednią do osiągnięcia zamierzonego celu, którym jest poprawa sytuacji finansowej spółki. Szef KAS uznał zarazem, że wyłącznym, głównym lub jednym z głównych celów planowanych czynności nie jest osiągnięcie wskazanych powyżej korzyści podatkowych. Nie dopatrzył się on również w sprawie sztuczności działania spółki. Uzasadniając decyzję organ wskazał, że choć planowane czynności mogą zostać uznane w pewnym sensie za nietypowe pod względem gospodarczym, gdyż wysokość agio emisyjnego jest znacząca w stosunku do kapitału zakładowego, to jednak w całokształcie będą one służyły poprawie kondycji finansowej Spółki, która obecnie wykazuje znaczne kapitały ujemne. Co więcej wniesienie wkładu pieniężnego bez agio emisyjnego prowadziłoby do konieczności przeprowadzenia procedury obniżenia kapitału zakładowego w celu pokrycia strat z lat ubiegłych i ujemnych kapitałów własnych.

Uzasadnione przyczyny ekonomiczne zdaniem Szefa KAS, zdają się dominować w przyjętym sposobie działania, nawet biorąc pod uwagę fakt, że czynności te – choć spowodują przesunięcia o charakterze kapitałowym – będą co do zasady neutralne dla spółki na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych oraz będą prowadziły do znacznego obniżenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Z kolei korzyści podatkowe wynikające z zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek naliczonych od obu pożyczek są wypadkową przyjętego sposobu działania, a ich wysokość jest limitowana przepisami o tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Można zatem przyjąć, że podmioty działające rozsądnie i kierujące się zgodnymi z prawem celami zastosowałyby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznymi innych niż chęć osiągnięcia korzyści podatkowej. Organ podatkowy stwierdził również, że czynności zaplanowane przez spółkę mają uzasadnione podłoże gospodarcze, przez co nie można przyjąć, aby osiągnięcie wskazanych korzyści podatkowych było sprzeczne z intencją ustawodawcy. Podsumowując, Szef KAS wskazał, że w przedstawionych okolicznościach zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie będzie możliwe.

Wróć do spisu treści serwisu