Rozłożenie na raty zaległości podatkowej a przekazanie 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego

Do tytułowej kwestii odnosi się m.in. prawomocny wyrok NSA z dnia 5 marca 2025 r. (II FSK 888/22). Sąd utrzymał nim w mocy wyrok WSA w Łodzi z dnia 18 maja 2022 r. (I SA/Łd 132/22) w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi (Dyrektora IAS). Sądy obu instancji potwierdziły stanowisko organu wyrażone na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”).

Spór rozpatrywany pierwotnie przez WSA powstał na tle decyzji Dyrektora IAS z dnia 27 grudnia 2021 r., utrzymującej w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego (NUS) odmawiającą podatnikowi przekazania na rzecz organizacji pożytku publicznego (dalej: „OPP”) części podatku należnego wynikającego ze złożonego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym (PIT-38). Podatnik tego samego dnia, w którym złożył przedmiotowe zeznanie, zaznaczając w nim wolę przekazania części podatku na rzecz wybranej OPP, wystąpił do organu podatkowego pierwszej instancji z wnioskiem o rozłożenie na 24 raty zapłaty zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych wynikającej ze wskazanego zeznania podatkowego wraz z odsetkami za zwłokę.

NUS wniosek ów uwzględnił i rozłożył na 24 raty zapłatę powyższej zaległości podatkowej, odmówił jednak – jak zaznaczono – przekazania kwoty (ponad 800 tyś zł) na rzecz OPP ze względu na brak spełnienia przez podatnika ustawowego warunku do przekazania rzeczonej kwoty wskazanej OPP w postaci wpłaty podatku należnego wynikającego z zeznania PIT-38 w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego. Uznał ponadto, że decyzja rozkładająca na raty zaległość podatkową nie stanowi podstawy do przekazania części podatku należnego.

Analogiczne stanowisko zajął w sprawie Dyrektor IAS, do którego podatnik odwołał się od decyzji NUS. Dyrektor IAS uzasadniając swą decyzję wskazał na treść art. 45 ust. 1, art. 45 ust. la pkt 1, art. 45 ust. 4 pkt 2 oraz art. 45c ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. i podkreślił, że na podatnikach, chcących przekazać środki na rzecz OPP, spoczywają jasno oznaczone obowiązki. W ocenie organu przekazanie przez organy podatkowe części podatku wybranej przez podatnika organizacji, przy jednoczesnym braku wpłaty przezeń podatku należnego, de facto prowadziłoby do sytuacji, w której to budżet państwa finansowałby tę kwotę.

Również WSA w Łodzi w powołanym na wstępie wyroku z dnia 18 stycznia 2022 r. (I SA/Łd 132/22)), po rozpatrzeniu skargi wniesionej na wskazaną decyzję zgodził się, że w przedstawionej sytuacji brak było podstaw do uwzględnienia wniosku podatnika o przekazanie na rzecz OPP części należnego podatku dochodowego.

Sąd wskazał, że wprawdzie zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: „ustawa o działalności pożytku publicznego”) podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych może, na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych, przekazać część podatku obliczonego na rzecz wybranej przez siebie OPP, jednakże warunki na jakich takie przekazanie jest możliwe reguluje art. 45c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.

Należy przypomnieć, że w myśl art.45c ust.1 tej ustawy NUS właściwy miejscowo dla złożenia zeznania podatkowego, na wniosek przekazuje na rzecz jednej OPP działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego, wybranej przez podatnika z wykazu, o którym mowa w tej ustawie kwotę w wysokości nieprzekraczającej 1% (a obecnie 1,5%) podatku należnego wynikającego:

1. z zeznania podatkowego złożonego przed upływem terminu określonego na jego złożenie albo
2. z korekty zeznania, o którym mowa w pkt 1, jeżeli została dokonana w ciągu miesiąca od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego

• po jej zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół.

Natomiast w art.45c ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. wskazano, że warunkiem przekazania wzmiankowanej kwoty jest zapłata w pełnej wysokości podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Za zapłacony podatek, o którym mowa w zdaniu pierwszym, uważa się również zaległość podatkową, której wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.

Ponieważ warunek „zapłaty w pełnej wysokości podatku należnego” jest jednoznaczny, to w przypadku rozłożenia na raty zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych organy podatkowe nie mają możliwości innego rozstrzygnięcia niż odmowa przekazania 1% (obecnie 1,5%) podatku OPP. Dotyczy to oczywiście zarówno opisanego wyżej stanu faktycznego, jak i każdej innej sytuacji, gdy nie zostaje spełniony wskazany warunek. Organ podatkowy nie ma wówczas żadnego „luzu” decyzyjnego.

Jak podkreślił WSA „jedyną zaległością podatkową, od której 1% naczelnik urzędu może przekazać jest zaległość podatkowa, której wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej. W pozostałych przypadkach podatek winien być zapłacony w pełnej wysokości w ściśle określonym terminie, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie – ponieważ skarżący ma zaległość podatkową rozłożoną na raty płacone w większym przedziale czasu”.

NSA po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej podatnika wyrokiem z dnia 5 marca 2025 r. (II FSK 888/22) utrzymał powołany wyrok WSA w Łodzi w mocy. Podzielił tym samym stanowisko Sądu I instancji i organów podatkowych, że brak „zapłaty w pełnej wysokości podatku należnego” wyklucza przekazanie OPP 1% (obecnie 1,5%) podatku, gdyż przepisy prawa nie przewidują możliwości przekazania na rzecz organizacji pożytku publicznego 1% podatku należnego w ratach.

Należy zaznaczyć, że sprawa dotyczyła zeznania podatkowego za rok 2019. W obowiązującym wówczas stanie prawnym przekazaniu na rzecz OPP podlegał 1% należnego podatku. Stanowisko sądów i organów podatkowych pozostaje jednak aktualne także w obecnym stanie prawnym, gdy zamiast 1% można przekazać na rzecz OPP 1,5% podatku. Wypada przypomnieć, że wzrost kwoty przekazywanej w związku ze zmianą art. 45c, (wynikającą z ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw) miał zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych obliczonego po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2021 r.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu