Usługi monitorowania leków a zwolnienie od podatku od towarów i usług

Usługi monitorowania leków, znane także jako Therapeutic Drug Monitoring (TDM), stanowią istotny element współczesnej opieki medycznej. Ich celem jest oznaczanie i analiza stężenia leku we krwi pacjenta, co pozwala na indywidualizację dawkowania i zwiększenie bezpieczeństwa terapii. Monitorowanie leków jest szczególnie ważne w przypadku substancji o wąskim indeksie terapeutycznym, dużej zmienności farmakokinetycznej lub wysokim ryzyku działań niepożądanych. Dzięki TDM możliwe jest osiągnięcie najlepszych wyników terapeutycznych przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka toksyczności i niepożądanych interakcji lekowych. Decyzję o konieczności monitorowania podejmuje lekarz prowadzący, a wyniki badań laboratoryjnych są wykorzystywane przez podmioty lecznicze w procesie leczenia pacjentów.

Zagadnienie zwolnienia z podatku VAT usług monitorowania leków reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r., poz. 361, dalej jako: ustawa z dnia 11 marca 2004 r.). Kluczowe znaczenie mają tu przepisy art. 43 ust. 1 pkt 18 i 18a oraz art. 43 ust. 17a tej ustawy. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18, zwolnieniu podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Art. 43 ust. 1 pkt 18a rozszerza to zwolnienie na usługi świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych, natomiast art. 43 ust. 17a przewiduje możliwość zwolnienia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, pod warunkiem, że są one wykonywane przez podmiot świadczący usługi podstawowe.

W praktyce, jak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 maja 2025 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.253.2025.2.ŻR), usługi monitorowania leków, choć niewątpliwie służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, nie korzystają ze zwolnienia z VAT, jeśli nie są świadczone przez podmiot leczniczy w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej lub nie są wykonywane na terenie zakładu leczniczego podmiotu leczniczego. W analizowanym stanie faktycznym spółka prowadząca działalność w zakresie monitorowania leków nie posiadała statusu podmiotu leczniczego i wykonywała usługi w swojej własnej pracowni, a nie na terenie zakładu leczniczego zlecającego podmiotu. W związku z tym nie spełniono warunków do zastosowania zwolnienia z VAT. Organ podatkowy podkreślił, że zwolnienie to ma charakter podmiotowo-przedmiotowy, co oznacza, że objęty jest nim określony rodzaj usług wykonywanych przez ściśle zdefiniowany krąg podmiotów, wykonujących te usługi w określonych warunkach.

Warto podkreślić, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., zwolnieniu podlegają wyłącznie usługi wykonywane przez podmioty lecznicze w ramach działalności leczniczej. Oznacza to, że nawet jeśli usługa monitorowania leków jest niezbędna dla prawidłowego prowadzenia terapii i bezpośrednio służy zdrowiu pacjentów, nie będzie korzystać ze zwolnienia, jeśli wykonuje ją podmiot nieposiadający statusu podmiotu leczniczego. Analogicznie, usługi te nie będą zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18a, jeśli nie są świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych. Jak wynika z interpretacji, spółka analizowała próbki dostarczane przez podmioty lecznicze, ale wykonywała usługi w swojej własnej pracowni, co wykluczało możliwość zastosowania zwolnienia.

Dodatkowo, art. 43 ust. 17a ustawy o VAT przewiduje, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, mają zastosowanie do świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe. Oznacza to, że aby usługi monitorowania leków mogły korzystać ze zwolnienia na tej podstawie, muszą być wykonywane przez podmiot uprawniony do zwolnienia, czyli podmiot leczniczy, w związku z wykonywanymi usługami podstawowymi.

W interpretacji podkreślono, że zwolnienie od podatku VAT jest wyjątkiem od zasady powszechności i równości opodatkowania, dlatego może być stosowane wyłącznie w przypadkach ściśle określonych w ustawie. Organ podatkowy wskazał, że usługi monitorowania leków nie korzystają ze zwolnienia z VAT, jeśli nie są wykonywane przez podmiot leczniczy lub nie są świadczone na terenie zakładu leczniczego podmiotu leczniczego, niezależnie od ich znaczenia dla procesu terapeutycznego i ochrony zdrowia pacjentów.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu