Z dniem 14 stycznia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wydał decyzję o nr DI/200000/43/1216/2024 w przedmiocie braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne w związku z wypłacanym wspólnikom spółki wynagrodzeniem w oparciu o art. 176 K.s.h.
Wnioskodawca będący przedsiębiorcą prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem jest prowadzenie siłowni i klubu fitness wskazał, że jej wspólnicy (osoby fizyczne będące rezydentami polskimi) zostaną zobowiązani zapisami umowy do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki. Do przykładowych czynności miałyby należeć m.in.:
- Comiesięczny serwis maszyn,
- Comiesięczne przygotowanie grafiku pracy recepcji oraz instruktorów fitness,
- Wykonywanie płatności,
- Wykonywanie zamówień,
- Prowadzenie treningów personalnych,
- Zastępstwa na recepcji.
Niniejsze czynności mają być świadczone przez wspólnika osobiście, w miesiącu i czasie ustalonym przez niego.
W ocenie Zakładu uchodzi za nieprawidłowe odnoszące się do braku tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne w związku z wypłacanym wspólnikom spółki wynagrodzeniem w oparciu o art. 176 K.s.h. Wynika to przede wszystkim z faktu, że stosownie do niniejszego przepisu strony umowy spółki powinny oznaczyć co najmniej rodzaj i zakres świadczeń. Pierwszym elementem ego stosunku jest rodzaj, czyli przedmiot świadczenia. Drugim obligatoryjnym elementem zobowiązania wspólnika jest zakres, przez co należy rozumieć rozmiar i okres świadczenia (częstotliwość). Tym samym świadczenie powinno mieć charakter powtarzalny, a zatem periodyczny – tego kryterium nie spełniają zobowiązania jednorazowe, ciągłe ani stałe.
Jak wskazał Zakład, przedstawione powyżej świadczenia mają charakter ciągły, stały np. comiesięczny, a to oznacza, że nie mieszczą się w normie ustanowionej w art. 176 K.s.h. Ponadto powyższe czynności stanowią obowiązki charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług, a więc umowy opisanej w art. 750 Kodeksu cywilnego.
Zakład uznał, że Wnioskodawca zmierza do posłużenia się regulacją art. 176 K.s.h. do stworzenia mechanizmu wynagradzania wspólników w sposób niezgodny z celem tej instytucji prawnej. Odnosząc się do charakteru i zakresu wykonywanych czynności wspólnicy będą świadczyć na rzecz Wnioskodawcy usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych. Niniejsze potwierdza również w tym zakresie wyrok NSA z dnia 28 września 2023 r., o sygn. akt II GSK 1810/22, w którym stwierdza: „że przedmiotowe świadczenie nie kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 176 § 1 k.s.h., nieprawidłowo próbuje zakwalifikować je do innych świadczeń, które w rozumieniu przepisów art. 151 § 3 i art. 159 k.s.h. mają wyłącznie charakter korporacyjny, a tym samym nie może mieć charakteru umownego. W tej kwestii zauważenia wymaga, że wyraźne uregulowanie w art. 176 k.s.h. obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie wyklucza możliwości zobowiązania wspólnika w umowie spółki do spełniania na rzecz spółki świadczeń niepieniężnych o innym charakterze. Od obowiązku powtarzających się świadczeń niepieniężnych, który został ukształtowany jako związany z udziałem (art. 176 k.s.h.), należy odróżnić obowiązek o analogicznej treści, który umowa spółki może uregulować jako związany z osobą wspólnika (por. A. Kidyba (red.), Kodeks spółek handlowych. Tom II. Komentarz do art. 176. WKP 2018.). Obowiązki, o których mowa w art. 176 k.s.h. składają się na treść stosunku uczestnictwa łączącego wspólnika ze spółką i mają w związku z tym charakter korporacyjny. Od tych obowiązków należy odróżnić inne zobowiązania cywilnoprawne wspólników wobec spółki, które nie są objęte stosunkiem spółki. Zobowiązania takie mają jednak wyłącznie charakter zobowiązania umownego, a nie korporacyjnego. Postanowienia umowy spółki, a także inne cywilnoprawne stosunki obligacyjne między spółką a wspólnikiem oraz między wspólnikami należy odróżnić od zobowiązania wspólnika do powtarzających się świadczeń niepieniężnych (art. 176 § 1 k.s.h.). Do postanowień tych stosuje się przepisy k.c., w tym części szczególnej zobowiązań. Do postanowień takich nie stosuje się natomiast reżimu art. 176 k.s.h., nawet jeżeli wykazują daleko idące podobieństwo do obowiązku powtarzalnych świadczeń niepieniężnych.
Skoro więc świadczenia, o których mowa w pytaniu – z racji na ich charakter (ciągły i stały) – nie spełniały wymogów określonych w art. 176 k.s.h., to organ a contrario – zakwalifikował tak oznaczone zobowiązanie, z zastosowaniem przepisów k.c., do czego był uprawniony na podstawie art. 2 k.s.h. W ocenie Naczelnego Sadu Administracyjnego, w kontekście powyższych uwag organ i Sąd I instancji prawidłowo przyjęli, że zobowiązanie wspólnika sp. z o.o. (choć zawarte w umowie spółki) polegające na świadczeniu usług stałego zarządzania spółką jest zobowiązaniem umownym, do którego należy stosować przepisy o zleceniu (art. 2 k.s.h.).”
