10. Podmioty uprawnione do otrzymania zwrotu podatku akcyzowego.
Zasady oraz tryb zwrotu producentom rolnym podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej określa ustawa z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej.
W myśl art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 marca 2006 r. zwrot podatku przysługuje producentowi rolnemu. Za producenta rolnego uważa się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, będącą posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym – art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 10 marca 2006 r.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że zużycie opodatkowanego podatkiem akcyzowym oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej mieści się w ustawowym zakresie działalności rolniczej a zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej przyznany na podstawie wyżej oznaczonych przepisów należy zaliczyć do przychodów z działalności rolniczej, do których przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mają zastosowania.
Pojęcie osoby fizycznej i osoby prawnej zostało określone w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny -dalej k.c. W myśl art. 8 k.c., każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Byt osoby fizycznej ustaje z chwilą śmierci.
Osobami prawnymi – zgodnie z art. 33 k.c. – są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osobowość prawna danej jednostki organizacyjnej może wynikać wprost z ustawy, bądź wpisania jej do określonego rejestru (np. rejestru kościołów, Krajowego Rejestru Sądowego). Przykładami osób prawnych są: gminy, przedsiębiorstwa państwowe, kościoły (parafie), partie polityczne, spółdzielnie, spółki z o.o., spółki akcyjne.
Przepisy prawa nie definiują pojęcia jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednak w doktrynie prawa podatkowego przyjmuje się, iż „jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej jest określona struktura organizacyjna zawierająca elementy więzi osobowych, majątkowych i formalno-organizacyjnych, niebędąca osobą fizyczną i osobą prawną, która została dopuszczona do działania w stosunkach cywilnoprawnych we własnym imieniu i na własny rachunek” 5 . Przykładami jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej mogą być spółki jawne, spółki cywilne oraz zakłady budżetowe.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.
Należy również zwrócić uwagę, iż nie tylko element własności statuuje pojęcie gospodarstwa dla potrzeb podatku rolnego. Równorzędne znaczenie należy przypisywać także posiadaniu gruntów, które zostały określone w przedmiocie opodatkowania podatkiem rolnym. W wyroku z dnia 4 stycznia 2006 r. WSA w Szczecinie podkreślał, że gospodarstwo rolne tworzą zarówno grunty, które stanowią własność, jak i te, które znajdują się w posiadaniu osoby prawnej lub fizycznej, bez rozróżniania co do tego, jakiego rodzaju ma to być posiadanie 6.
W przypadku, gdy grunty gospodarstwa rolnego stanowią przedmiot współposiadania, zwrot podatku przysługuje temu współposiadaczowi, w stosunku do którego pozostali współposiadacze wyrazili pisemną zgodę. Zasada ta nie dotyczy jednak współmałżonków, w odniesieniu do których pisemna zgoda nie jest wymagana.
Powyższe założenie ustawodawcy odpowiada postulatowi ekonomiki i prostoty postępowania administracyjnego, m.in. unikania zbędnych wymogów, przy uwzględnieniu roli, jaką pełni ustrój ustawowej wspólności majątkowej. Wspólność ta powstaje w chwili zawarcia małżeństwa (art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Stanowi szczególny rodzaj współwłasności łącznej i ma charakter bezudziałowy. W czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości i nie mogą żądać podziału majątku wspólnego. Wspólność ta obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe, czy wierzytelności.
W myśl zatem normy prawnej wynikającej z art. 3 ust. 2 i ust. 4 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego, jeśli gospodarstwo rolne stanowi współwłasność małżeńską, a grunty tego gospodarstwa znajdują się we współposiadaniu małżonków, każdy z małżonków jest uprawniony do złożenia wniosku o zwrot podatku, na całość użytków rolnych tego gospodarstwa, bez potrzeby uzyskiwania zgody drugiego z małżonków.
Zatem, już z samej wykładni literalnej powołanych przepisów ustawy o zwrocie podatku akcyzowego wynika, że w sytuacji współposiadania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, każdemu z małżonków przysługuje uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o zwrot podatku akcyzowego.
Malwina Sik
Konsultant podatkowy, aplikant adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
