OPODATKOWANIE AKCYZĄ WYROBÓW ENERGETYCZNYCH
1. Akcyza od energii elektrycznej wytworzonej z instalacji fotowoltaicznych gminy.
Ustawodawca w zakresie energii elektrycznej w art. 9 ustawy zawarł katalog czynności, których zaistnienie stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu akcyzą. Jedną z tych czynności jest m.in. zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię (art. 9 ust. 1 pkt 4 ustawy).
Podmiot ten dokonując czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą staje się podatnikiem podatku akcyzowego, co wynika z treści art. 13 ust. 1 ustawy.
Mając na uwadze przywołane przepisy należy wskazać, że obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w podatku akcyzowym spoczywa na podmiotach prowadzących działalność gospodarczą zamierzających wykonywać m.in. czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą – przed dniem wykonania pierwszej takiej czynności (art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy) oraz czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie – przed dniem wykonania pierwszej czynności z wykorzystaniem tych wyrobów (art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy). Przedmiotem opodatkowania akcyzą w zakresie energii elektrycznej wyprodukowanej na terytorium kraju jest natomiast (jak wskazano wyżej) m.in. zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię.
Z obowiązku rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA) wyłączone są natomiast podmioty, które produkują energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, pod warunkiem, że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości. Dla obowiązku rejestracji w CRPA nie ma znaczenia fakt, że część niewykorzystanej energii jest odprowadzana do instalacji połączonych, ponieważ nie jest to czynność opodatkowana. Wyłączenie z obowiązku rejestracji to konsekwencja obowiązującego zwolnienia od akcyzy zużycia energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię.
W stanie prawnym obowiązującym od 1 lutego 2021 r., zgodnie z nowym systemem elektronicznej rejestracji w podatku akcyzowym podmiot zobowiązany do rejestracji ma obowiązek wskazania w zgłoszeniu rejestracyjnym przyznanego dla celów podatkowych numeru NIP. Niemożliwa jest natomiast rejestracja w CRPA kilku podmiotów posługujących się tym samym numerem NIP.
Oznacza to, że obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego – co do zasady – będzie dotyczył jednostki samorządu terytorialnego (prowadzącej co do zasady także działalność gospodarczą), która posiada i posługuje się w celach podatkowych numerem identyfikacji podatkowej (NIP), w odróżnieniu od jej jednostek organizacyjnych, które nie posiadają NIP dla celów podatkowych i posługują się NIP jednostki samorządu terytorialnego. W takim przypadku podatek akcyzowy podlega centralizacji. Niemożliwa jest natomiast rejestracja w CRPA kilku podmiotów posługujących się tym samym numerem NIP.
Natomiast na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1178):
Zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię.
W przypadku wykorzystywania do produkcji energii elektrycznej wyrobów energetycznych innych niż pochodzące z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2021 r. poz. 610 i 1093) zwolnienie od akcyzy, o którym mowa w ust. 1, może być stosowane pod warunkiem, że od tych wyrobów energetycznych została zapłacona akcyza w należnej wysokości.
Moc instalacji fotowoltaicznych powinna być określona zbiorczo, z uwzględnieniem wszystkich obiektów zajmowanych odpowiednio przez jednostki organizacyjne albo jednostki samorządu terytorialnego, na których zainstalowane są panele fotowoltaiczne. Tym samym dla możliwości skorzystania ze zwolnienia o którym mowa w § 5 rozporządzenia w sprawie zwolnień konieczne jest, aby łączna moc generatorów zainstalowanych na obiektach administrowanych przez gminne jednostki organizacyjne nie przekraczała 1 MW.
Pozostałe obowiązki wynikające z ustawy o podatku akcyzowym, czyli obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej wynikający z art. 138h ust. 2 pkt 1 ustawy oraz składanie deklaracji podatkowych z art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy będą również spoczywały na jednostce samorządu terytorialnego. Ewidencję ilościową energii elektrycznej bowiem prowadzi podatnik zużywający energię elektryczną. Konsekwentnie więc – na gruncie ustawy o podatku akcyzowym – ewidencję prowadzi będąca podatnikiem jednostka samorządu terytorialnego. Obowiązek prowadzenia ewidencji energii elektrycznej spoczywa na podmiotach, które produkują energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, a także które produkują energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy przekraczającej 1 MW.
Zwolnienie z obowiązku prowadzenia ilościowej ewidencji dla energii elektrycznej, o którym mowa w art. 138h ust. 2 pkt 1 ustawy nie będzie miało zastosowania w sytuacji gdy podmiot produkujący energię elektryczną posiada instalację, która podłączona jest do zewnętrznej sieci elektroenergetycznej, więc dostarcza wyprodukowaną energię elektryczną do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii.
Art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy dotyczy obowiązku składania deklaracji kwartalnych. Z treści tego przepisu wynika, że obowiązek ten dotyczy podatników dokonujących czynności w zakresie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy.
Jak przedstawiono wcześniej w zakresie obowiązku składania deklaracji powinna to robić jednostka samorządu terytorialnego, a nie jej jednostki organizacyjne, które nie posiadają NIP do celów podatkowych. W przypadku np. szkoły będącej jednostką organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego, nieposiadającej własnego NIP dla potrzeb rozliczeń podatkowych, zużywającej energię elektryczną wyprodukowaną w panelach fotowoltaicznych, deklarację składa jednostka samorządu terytorialnego, której jednostką organizacyjną jest ta szkoła.
Tym samym w sytuacji gdy istnieje możliwość stosowania zwolnienia wynikającego z § 5 rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego Gmina będzie zobowiązana do złożenia deklaracji kwartalnej w terminie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy na podstawie art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy, z zastrzeżeniem art. 24e ust. 1a ustawy.
Marek Zagórski
adwokat
marek.zagórski@isp-modzelewski.pl
