Wyrok WSA w Warszawie
z dnia 04.12.2009 r. sygn. III SA/Wa 1459/09
Sąd po dokładnym przeanalizowaniu stanu
faktycznego przedmiotowej sprawy uznał
, iż organy podatkowe poprzez uznanie za
bezprzedmiot
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 04.12.2009 r. sygn. III SA/Wa 1459/09
Sąd po dokładnym przeanalizowaniu stanu faktycznego przedmiotowej sprawy uznał, iż organy podatkowe poprzez uznanie za bezprzedmiotowe postępowania, w którym Skarżąca po przesłaniu do niej upomnień o obowiązku zapłaty wymienionych w nich należności uiściła kwoty będące przedmiotem postępowania restrukturyzacyjnego – naruszyły normę przepisu art. 208 § 1 ustawy Ord. pod. w związku z art. 121 § 1 ustawy Ord. pod. W ocenie Sądu organy podatkowe w niniejszej sprawie powinny wstrzymać wykonanie decyzji w przedmiocie zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego wydanego w tej sprawie. Zdaniem Sądu w przypadku sporu co do kwestii rozstrzygnięcia istnienia przesłanek zastosowania w konkretnej sprawie restrukturyzacji na podstawie przepisów ustawy o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców wykonanie decyzji zaskarżonej do Sądu administracyjnego obarczone jest dużym ryzykiem nieskuteczności działań podejmowanych przez organy egzekucyjne a także może tez doprowadzić do takiej sytuacji jaka wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Podnieść bowiem należy, iż przesłanie do Spółki upomnień zgodnie z przepisem art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w myśl którego egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia – doprowadziła do powstania niepewności po stronie Spółki, która złożonym w 2002 r. wnioskiem wszczęła postępowanie restrukturyzacyjne co do możliwości wszczęcia wobec niej postępowania egzekucyjnego. Sąd w tej kwestii zgodził się z organami, iż w momencie przesłania upomnienia nie toczy się jeszcze postępowanie egzekucyjne, jednakże wziął pod uwagę argumentację Spółki, iż wszczęcie wobec niej postępowania egzekucyjnego poprzedzonego postępowaniem upominawczym mogło spowodować dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w znacznych rozmiarach nagłe trudności finansowe skutkujące możliwością utraty płynności finansowej. Wskazać także należy, iż czynność upominawcza organu egzekucyjnego, jest elementem procedury egzekucyjnej, nawet, jeżeli zgodnie z treścią przepisu jest to dopiero etap poprzedzający egzekucję administracyjną sensu stricto. Z tych tez względów Sąd oceniając postępowanie organów administracji w badanej sprawie stwierdził, iż naruszało ono zasadę pogłębiania zaufania stron postępowania do organów administracji. Wskazać należy, iż zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa sadów administracyjnych zasada prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych jest jedną z podstawowych zasad postępowania podatkowego, którą należy traktować nie tylko jako postulat ustawodawcy wobec tych organów, ale także jako przesłankę oceny ich działania, a to oznacza, iż naruszenie tej zasady może stanowić wystarczającą podstawę do uchylenia aktu administracyjnego, nawet jeżeli włoku postępowania nie naruszono innych przepisów Ordynacji podatkowej. Sąd w przedmiotowej kwestii w całości podzielił zarzuty skargi Spółki, iż organ podejmując działania poprzedzające wszczęcie postępowania egzekucyjnego a następnie w sytuacji uiszczenia przez Stronę przedmiotowych kwot uznając, iż brak jest przedmiotu dalszego postępowania w sprawie restrukturyzacji należności Spółki bezsprzecznie naruszył art. 121 § 1 w związku z art. 208 ustawy Ord. pod.
Nie ulega też wątpliwości, iż materiał dowodowy wskazuje na to, że Spółka dokonując pod wpływem upomnień organu zapłaty kwot zaległości nie zrezygnowała z możliwości zastosowania wobec niej przepisów o restrukturyzacji. Wniosła na niekorzystne dla niej decyzje organów administracji skargę do Sądu administracyjnego, także zwróciła się o wstrzymanie wykonania zaskarżonych decyzji. W ocenie Sądu sytuacja prawna Skarżącej była zbliżona do stanu faktycznego opisanego w orzeczeniu NSA sygn. akt I FSK 1/06, oddalającego skargę kasacyjną od wyroku WSA w Szczecinie Sygn. akt I SA/Sz 529/04. W orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreślono, iż zapłata podatku dokonana po wszczęciu postępowania w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej (szerzej po wszczęciu postępowania „ulgowego”) nie czyni tegoż postępowania bezprzedmiotowym, w związku z czym nie daje ona podstaw do jego umorzenia na podstawie art. 208 § 1 Ordynacji podatkowej. Należy także wskazać, iż w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 sierpnia 1997 r., sygn. III SA 1972/95 stwierdzono, że „nie jest dopuszczalne umorzenie postępowania w sprawie umorzenia zaległych odsetek, jeżeli w trakcie toczącego się postępowania należność z tego tytułu została wyegzekwowana w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji poprzez pobranie odpowiedniej kwoty z rachunku bankowego podatnika. Przymusowe wykonanie zobowiązania podatkowego w czasie trwania postępowania w sprawie umorzenia zaległych odsetek nie czyni tego postępowania bezprzedmiotowym” (System Informacji Prawniczej, Wyd. Praw. LEX w Sopocie – Lex nr 30855). Z kolei w wyroku z dnia 8 sierpnia 1997 r., sygn. I SA/Gd 514/96, stwierdzono, że „nie można mówić o bezprzedmiotowości postępowania z wniosku podatnika domagającego się w trybie art. 31 ust. 1 u. z. p. (ustawy z 19.12.1980 r. o zobowiązaniach podatkowych – Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) umorzenia zaległości podatkowych wraz z odsetkami, w sytuacji, kiedy zaległość przestała istnieć tylko z tej przyczyny, że została wyegzekwowana od podatnika na drodze postępowania egzekucyjnego, bądź została uiszczona przez podatnika” (POP z 1999 r., nr 4, poz. 102), który to pogląd wobec faktycznej tożsamości stosowanych regulacji przystaje do przedmiotowej sprawy.
Sąd po dokładnym przeanalizowaniu stanu faktycznego przedmiotowej sprawy uznał, iż organy podatkowe poprzez uznanie za bezprzedmiotowe postępowania, w którym Skarżąca po przesłaniu do niej upomnień o obowiązku zapłaty wymienionych w nich należności uiściła kwoty będące przedmiotem postępowania restrukturyzacyjnego – naruszyły normę przepisu art. 208 § 1 ustawy Ord. pod. w związku z art. 121 § 1 ustawy Ord. pod. W ocenie Sądu organy podatkowe w niniejszej sprawie powinny wstrzymać wykonanie decyzji w przedmiocie zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego wydanego w tej sprawie. Zdaniem Sądu w przypadku sporu co do kwestii rozstrzygnięcia istnienia przesłanek zastosowania w konkretnej sprawie restrukturyzacji na podstawie przepisów ustawy o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców wykonanie decyzji zaskarżonej do Sądu administracyjnego obarczone jest dużym ryzykiem nieskuteczności działań podejmowanych przez organy egzekucyjne a także może tez doprowadzić do takiej sytuacji jaka wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Podnieść bowiem należy, iż przesłanie do Spółki upomnień zgodnie z przepisem art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w myśl którego egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia – doprowadziła do powstania niepewności po stronie Spółki, która złożonym w 2002 r. wnioskiem wszczęła postępowanie restrukturyzacyjne co do możliwości wszczęcia wobec niej postępowania egzekucyjnego. Sąd w tej kwestii zgodził się z organami, iż w momencie przesłania upomnienia nie toczy się jeszcze postępowanie egzekucyjne, jednakże wziął pod uwagę argumentację Spółki, iż wszczęcie wobec niej postępowania egzekucyjnego poprzedzonego postępowaniem upominawczym mogło spowodować dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w znacznych rozmiarach nagłe trudności finansowe skutkujące możliwością utraty płynności finansowej. Wskazać także należy, iż czynność upominawcza organu egzekucyjnego, jest elementem procedury egzekucyjnej, nawet, jeżeli zgodnie z treścią przepisu jest to dopiero etap poprzedzający egzekucję administracyjną sensu stricto. Z tych tez względów Sąd oceniając postępowanie organów administracji w badanej sprawie stwierdził, iż naruszało ono zasadę pogłębiania zaufania stron postępowania do organów administracji. Wskazać należy, iż zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa sadów administracyjnych zasada prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych jest jedną z podstawowych zasad postępowania podatkowego, którą należy traktować nie tylko jako postulat ustawodawcy wobec tych organów, ale także jako przesłankę oceny ich działania, a to oznacza, iż naruszenie tej zasady może stanowić wystarczającą podstawę do uchylenia aktu administracyjnego, nawet jeżeli włoku postępowania nie naruszono innych przepisów Ordynacji podatkowej. Sąd w przedmiotowej kwestii w całości podzielił zarzuty skargi Spółki, iż organ podejmując działania poprzedzające wszczęcie postępowania egzekucyjnego a następnie w sytuacji uiszczenia przez Stronę przedmiotowych kwot uznając, iż brak jest przedmiotu dalszego postępowania w sprawie restrukturyzacji należności Spółki bezsprzecznie naruszył art. 121 § 1 w związku z art. 208 ustawy Ord. pod.
Nie ulega też wątpliwości, iż materiał dowodowy wskazuje na to, że Spółka dokonując pod wpływem upomnień organu zapłaty kwot zaległości nie zrezygnowała z możliwości zastosowania wobec niej przepisów o restrukturyzacji. Wniosła na niekorzystne dla niej decyzje organów administracji skargę do Sądu administracyjnego, także zwróciła się o wstrzymanie wykonania zaskarżonych decyzji. W ocenie Sądu sytuacja prawna Skarżącej była zbliżona do stanu faktycznego opisanego w orzeczeniu NSA sygn. akt I FSK 1/06, oddalającego skargę kasacyjną od wyroku WSA w Szczecinie Sygn. akt I SA/Sz 529/04. W orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreślono, iż zapłata podatku dokonana po wszczęciu postępowania w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej (szerzej po wszczęciu postępowania „ulgowego”) nie czyni tegoż postępowania bezprzedmiotowym, w związku z czym nie daje ona podstaw do jego umorzenia na podstawie art. 208 § 1 Ordynacji podatkowej. Należy także wskazać, iż w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 sierpnia 1997 r., sygn. III SA 1972/95 stwierdzono, że „nie jest dopuszczalne umorzenie postępowania w sprawie umorzenia zaległych odsetek, jeżeli w trakcie toczącego się postępowania należność z tego tytułu została wyegzekwowana w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji poprzez pobranie odpowiedniej kwoty z rachunku bankowego podatnika. Przymusowe wykonanie zobowiązania podatkowego w czasie trwania postępowania w sprawie umorzenia zaległych odsetek nie czyni tego postępowania bezprzedmiotowym” (System Informacji Prawniczej, Wyd. Praw. LEX w Sopocie – Lex nr 30855). Z kolei w wyroku z dnia 8 sierpnia 1997 r., sygn. I SA/Gd 514/96, stwierdzono, że „nie można mówić o bezprzedmiotowości postępowania z wniosku podatnika domagającego się w trybie art. 31 ust. 1 u. z. p. (ustawy z 19.12.1980 r. o zobowiązaniach podatkowych – Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) umorzenia zaległości podatkowych wraz z odsetkami, w sytuacji, kiedy zaległość przestała istnieć tylko z tej przyczyny, że została wyegzekwowana od podatnika na drodze postępowania egzekucyjnego, bądź została uiszczona przez podatnika” (POP z 1999 r., nr 4, poz. 102), który to pogląd wobec faktycznej tożsamości stosowanych regulacji przystaje do przedmiotowej sprawy.
