Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2024 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.790.2023.2DJD) zajął stanowisko w przedmiocie wątpliwości podatnika co do tego, czy wartość pracy osób zatrudnionych nielegalnie na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz wartość przychodów tych osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, będzie stanowiła przychodów z działalności gospodarczej, określonych w art. 14 ust. 2 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja została wydana na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie gastronomii (organizacja imprez i przyjęć okolicznościowych). W ramach prowadzonej działalności podatnik zleca pracę kilku zleceniobiorcom. We wrześniu 2023 r. w wyniku kontroli legalności zatrudnienia PIP ujawnił osoby, z którymi zawarł ustną umowę zlecenie. Osoby te wykonywały powierzone czynności podczas imprez okolicznościowych, w miarę ich dyspozycyjności czasowej, na tzw. „telefon”. Część z tych osób podlegała obowiązkowemu zgłoszeniu do ZUS, część z nich takiemu zgłoszeniu nie podlegała, tj. uczennice szkół ponadpodstawowych. Zleceniobiorcy zgodnie oświadczyli, że za wykonane czynności otrzymali terminową zapłatę według minimalnych obowiązujących stawek godzinowych. Natomiast zgłoszenia do ZUS i rachunki potwierdzające liczbę świadczonych godzin pracy i odpowiadające temu kwoty należności zostały sporządzone dopiero, zgodnie z nakazem PIP, we wrześniu 2023 r. Skorygowano również deklaracje ZUS DRA na podstawie kwot naliczonych na listach rachunków sporządzonych dla ujawnionych w trakcie kontroli zleceniobiorców.
W powyższym stanie faktycznym podatnik zwrócił się do organu z pytaniem czy do przychodów z działalności gospodarczej należy zaliczyć wartość wynagrodzeń zleceniobiorców ujawnionych przez kontrolę PIP i dodatkową sankcję w wysokości kwoty najniższego wynagrodzenia?
Co do zasady przychodem z działalności gospodarczej są otrzymane lub należne pieniądze i inne wartości uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Jak stanowi art. 14 ust. 2 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej są również: wartość pracy osoby zatrudnionej nielegalnie w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 lit. a) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ustalona za każdy miesiąc, w którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie, w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym miesiącu na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, przy czym przychód powstaje na dzień stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia. Powyższy przepis dotyczący wartości pracy osoby zatrudnionej nielegalnie oparty jest na definicji z art. 2 ust. 1 pkt 13 lit. a ) ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z treścią tej definicji ilekroć w ustawie jest mowa o nielegalnym zatrudnieniu lub nielegalnej innej pracy zarobkowej – oznacza to:
- zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków,
- niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego,
- podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy.
W treści lit. a) w art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy o promocji zatrudnienia (w przeciwieństwie do lit. b) i c) nie ma mowy o „innej pracy zarobkowej”, która – zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 11 tej ustawy – rozumiana jest właśnie jako wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o pomocy przy zbiorach w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników albo wykonywanie pracy w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.
Jednocześnie – w myśl art. 2 ust. 1 pkt 43 ustawy o promocji zatrudnienia „zatrudnienie” oznacza wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą.
W związku z powyższym, przychodem z działalności gospodarczej, o której mowa w treści art. 14 ust. 2 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest:
- wartość pracy osoby zatrudnionej nielegalnie na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa o dzieło/umowa zlecenie/kontrakt menedżerski), ani
- wartość przychodu pracownika zatrudnionego nielegalnie na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa o dzieło/umowa zlecenie/kontrakt menedżerski).
W świetle powyższego Organ stwierdził, że skoro kontrola PIP nie ujawniła nielegalnego zatrudnienia osób zatrudnionych na umowę o pracę, a osoby ujawnione przez kontrolę PIP zatrudniano na podstawie ustnych umów cywilnoprawnych (umów zlecenie), to ani wartość pracy osób zatrudnionych nielegalnie na podstawie umowy cywilnoprawnej, ani wartość przychodów tych osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie będzie stanowiła przychodów z działalności gospodarczej, określonych w art. 14 ust. 2 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
