Szczególne procedury dotyczące rolników ryczałtowych

Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (zwana dalej „ustawą z dnia 11 marca 2004 r.”) podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy. Zgodnie art. 116 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r., faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług”. Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 116 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r., w przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze oświadczenie, o którym mowa w ust. 3, może być złożone tylko raz w okresie obowiązywania umowy. Oświadczenie to sporządza się jako osobny dokument. Dokument ten powinien zawierać elementy, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3 ustawy, oraz datę zawarcia i określenie przedmiotu umowy, datę sporządzenia tego dokumentu oraz czytelny podpis składającego oświadczenie. Dokument sporządza się w dwóch egzemplarzach. Oryginał jest przekazywany nabywcy. Wypłacany rolnikom ryczałtowym zryczałtowany zwrot podatku stanowi u wypłacających go czynnych podatników VAT kwotę podatku naliczonego podlegającą odliczeniu na zasadach ogólnych, a więc w zakresie w jakim nabywane produkty rolne i usługi rolnicze wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych.

Stosownie do art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku, zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

– po pierwsze nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;

– po drugie zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem;

– po trzecie w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów rolnych albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane indentyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

Za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana (art. 116 ust. 7ustawy z dnia 11 marca 2004 r.).Warunek, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, dotyczy tej części zapłaty, która stanowi różnicę między kwotą należności za dostarczone produkty rolne a kwotą należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę tych produktów rolnych (art. 116 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r). Przepis artykułu116 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. wskazuje, że przez należności za towary i usługi dostarczane rolnikowi ryczałtowemu, o których mowa w ust. 8, rozumie się również potrącenia z tytułu spłat rat pożyczek i zaliczek udzielanych rolnikowi ryczałtowemu dostarczającemu produkty rolne, dokonane przez podatnika nabywającego te produkty, pod warunkiem że: 1)zaliczka została przekazana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, a na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu potwierdzającego dokonanie tej wpłaty; 2)raty i pożyczki wynikają z umów sporządzonych na piśmie .

Zgodnie z art. 116 ust. 9b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., przepisu ust. 6 pkt 3 nie stosuje się do dokumentów stwierdzających dokonanie zapłaty w formie zaliczki po spełnieniu warunków, o których mowa w ust. 9 pkt 1. W przypadku gdy zaliczki obejmują całą kwotę należności z tytułu nabycia produktów rolnych, przepisu ust. 6 pkt 3 nie stosuje się, pod warunkiem że podatnik po dokonaniu nabycia produktów rolnych wystawi i wyda rolnikowi ryczałtowemu dokument potwierdzający nabycie produktów rolnych, w którym zostaną również wykazane dane identyfikujące dokumenty potwierdzające dokonanie zapłaty zaliczki na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego.

Wskazać należy, że mechanizm „zryczałtowanego zwrotu podatku” dla rolników ryczałtowych zakłada obciążenie podmiotów nabywających produkty rolne lub usługi rolnicze od tych rolników bezpośrednio, m.in. punktów skupu, hurtowni, spółdzielni, przetwórni, niektórych sklepów itp. Ponadto, to na nabywającego od rolnika ryczałtowego produkty rolne (usługi rolnicze), a nie na tego rolnika nałożono obowiązek udokumentowania tej transakcji dostawy (usługi). Podatnik omawianego podatku bowiem, nabywający te produkty, rozliczając podatek, ma obowiązek wystawić fakturę dokumentującą zakup tych produktów, oznaczoną jako „Faktura VAT RR”. Aby jednak powyższe obowiązki nałożone na tych podatników były dla nich neutralne, wart. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. przewidziano możliwość odzyskania z urzędu skarbowego kwoty podatku zryczałtowanego zapłaconego rolnikom, przy spełnieniu warunków podanych w tym przepisie. Określony w przepisie art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. mechanizm prawa do odliczenia przez podatników wypłaconych kwot zryczałtowanego podatku rolnikom ryczałtowym jest wyrazem zasady neutralności wypłacanych kwot dla kontrahentów rolników ryczałtowych. W zakresie, w jakim nabywane produkty lub usługi służą działalności uprawniającej podatnika do odliczenia podatku naliczonego, kwoty wypłaconego zryczałtowanego podatku nie mogą dla podatników być ciężarem w sensie ekonomicznym. Odzwierciedleniem tego mechanizmu w ustawie o podatku od towarów i usług jest art. 86 ust. 2 pkt 3ustawy z dnia 11 marca 2004 r, zgodnie z którym zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa wart. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., stanowi kwotę podatku naliczonego, która obniża podatek należny podatnika stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Jak wynika z powołanego art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r,, wypłacony dla rolnika ryczałtowego zwrot podatku stanowi dla przedsiębiorcy kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zapłaty, jeżeli spełnione zostaną warunki określone w tym przepisie. Pierwszy warunkiem jest, aby nabycie produktów rolnych było związane z dostawą opodatkowaną. Drugi warunek to taki, aby zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem. Trzecim warunkiem jest z kolei, aby w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostały podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty. Jeśli więc zapłata jest dokonana przed wystawieniem faktury VAT RR, to wpisanie na fakturze danych dokumentu potwierdzającego zapłatę pozwoli na uznanie zryczałtowanego zwrotu podatku za podatek naliczony do odliczenia.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 116 ust. 9b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., ostatniego z ww. wymogów, tj. art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r nie stosuje się do dokumentów stwierdzających dokonanie zapłaty w formie zaliczki, o ile zaliczka została przekazana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, a na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu potwierdzającego dokonanie tej wpłaty. W przypadku, gdy zaliczki obejmują całą kwotę należności z tytułu nabycia produktów rolnych, wymogów dokumentacyjnych, o których mowa w art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., związanych z umieszczaniem na fakturze danych o płatności nie stosuje się, pod warunkiem że podatnik po dokonaniu nabycia produktów rolnych wystawi i wyda rolnikowi ryczałtowemu dokument potwierdzający nabycie produktów rolnych, w którym zostaną również wykazane dane identyfikujące dokumenty potwierdzające dokonanie zapłaty zaliczki na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego bądź jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Zatem w przypadku przedpłat czy zaliczek wpłacanych na poczet przyszłej dostawy (świadczenia usług), podatnik wystawia dokument potwierdzający wpłatę zaliczki na konto rolnika ryczałtowego zgodnie z art. 116 ust. 9b ustawy z dnia 11 marca 2004 r., co nie pozbawia go prawa do zwiększenia podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, pod warunkiem że pozostałe przesłanki określone w art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 zostaną spełnione łącznie. Natomiast fakturę VAT RR podatnik wystawia po dokonaniu dostawy produktów rolnych lub wykonaniu usług rolniczych, z uwzględnieniem danych identyfikujących sporządzony dokument. Powyższe ma odniesienie do sytuacji, w której zaliczka obejmie całą należność za dostarczone w przyszłości produkty i usługi rolnicze, jak i w przypadku, gdy przedpłata obejmuje jedynie część płatności z umowy, a po wykonaniu umowy następują dopłaty. Stosownie do art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. odliczenie to może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał), w którym dokonano zapłaty za produkty rolne lub usługi rolnicze. W przypadku gdy umowa zawarta z rolnikiem ryczałtowym przewiduje płatności w ratach, możliwe jest częściowe odliczanie zryczałtowanego zwrotu podatku w miarę opłacania tych rat. Jak orzekł NSA w wyroku z 7.04.2009 r. (I FSK 254/08 )przepisie art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r nie sprzeciwia się zwiększeniu u nabywcy produktów rolnych kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r , o stosowną część zryczałtowanego zwrotu podatku w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano częściowej zapłaty należności rolnikowi ryczałtowanemu”.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu