W ramach zmian, które wynikają z ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2023 r. wejdzie w życie art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, na mocy którego za koszty uzyskania przychodów nie będą uznawane koszty poniesione przez podatnika będącego spółką w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany z tą spółką lub z jej wspólnikiem, jeżeli poniesienie tego kosztu będzie stanowić ukrytą dywidendę.
Regulacja stanowi istotne ograniczenie w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów niektórych wydatków, określanych jako tzw. ukryta dywidenda, z zastrzeżeniem ust. 1d oraz 1e tego przepisu. Istotą zmiany jest zapobieżenie wypłacaniu ze spółki zysków w formie ukrytej dywidendy. Natomiast, w przypadku gdy wypłacane świadczenie przybierze taką postać to wartość świadczenia nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu dla podatnika.
W art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. mowa o kosztach związanych ze świadczeniami wykonanymi przez podmioty powiązane zarówno ze spółką, jak i z jej wspólnikami. Oznacza to, że omawiana regulacja dotyczyć będzie nie tylko wypłat na rzecz wspólników spółki oraz podmiotów z nimi powiązanych, ale także podmiotów powiązanych z samym podatnikiem będącym spółką.
Koszty, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., zgodnie z ust. 1d tego przepisu, stanowić będą ukrytą dywidendę, jeżeli będą to:
- koszty, których wysokość lub termin poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku lub
- koszty, których racjonalnie działający podatnik nie poniósłby lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany, przy czym przy określaniu wysokości tych kosztów przepisy dotyczące weryfikacji i warunków ustalania cen transferowych stosuje się odpowiednio, lub
- koszty obejmujące wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika.
Ograniczenie związane z kosztami stanowiącymi ukrytą dywidendę nie znajdzie zastosowania, w przypadkach, o których mowa w pkt 2) oraz 3), jeżeli suma poniesionych przez podatnika w roku podatkowym kosztów stanowiących ukrytą dywidendę, jest niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.
Przesłanka z pkt 2) odnosi się do transakcji o nierynkowym charakterze i częściowo powiela obowiązujące przepisy o cenach transferowych, które nakładają na podmioty powiązane obowiązek ustalania rynkowych warunków w ramach przeprowadzanych transakcji.
Z kolei przesłanka z pkt 3) oznacza, że wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów podlegają wydatki, jakie spółka poniesie w związku z wykorzystywaniem w działalności aktywów, które przed powstaniem tego podatnika podatku dochodowego od osób prawnych stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem tej spółki. Regulacja ta odnosi się do wszelkich aktywów, jakie należały do wspólników lub podmiotów z nimi powiązanych przed utworzeniem spółki.
Konsekwencją omawianych zmian będzie dodatkowa możliwość do zakwestionowania przez organy skarbowe zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na rzecz udziałowców lub podmiotów powiązanych z nimi, które obciążają podatnika w sposób nieuzasadniony i sztuczny. Do takich transakcji, zaliczyć będzie można m.in. transakcje zawierane na warunkach, jakie odbiegają od warunków rynkowych, transakcje prowadzące do nadmiernego zadłużenia podatnika względem podmiotów powiązanych z grupy kapitałowej czy transakcje dotyczące składników majątku wcześniej odsprzedanych wspólnikom.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
