Opinia Rzecznik Generalnej TSUE w sprawie opodatkowania rekompensaty za transport publiczny (C-615/23)

W dniu 13 lutego 2025 r. Rzecznik Generalna TSUE Juliane Kokott wydała opinię w sprawie C-615/23,  w której NSA skierował do TSUE pytanie o interpretację art. 73 dyrektywy 2006/112/WE, dotyczące tego czy rekompensata wypłacana odrębnemu podmiotowi przez jednostkę samorządu terytorialnego za świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego, wchodzi w zakres podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

            Sprawa ta dotyczyła spółki działającej jak podatnik VAT czynny, która planowała świadczyć usługi transportu publicznego. Warunki prowadzenia tej działalności miały być w znacznej mierze zależne od organizującej transport jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.), która ustalałaby m.in. ceny biletów czy wysokość mandatów, które stanowić miały przychody spółki. W związku z preferencyjnymi wysokościami tych opłat przewidywano, że przychody spółki z jej podstawowej działalności nie pokryją w całości jej kosztów, w związku z czym j.s.t. na koniec określonego okresu rozliczeniowego miała przekazywać spółce rekompensatę finansową, która byłaby niezależna od ceny biletów czy liczby osób faktycznie korzystających z usług spółki.

            W swojej opinii Rzecznik Generalna stwierdziła, że art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE stosuje się, gdy wypłacana subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji, a aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Ponadto świadczeniobiorca (pasażerowie) musi również czerpać korzyść z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. W pojęciu „subwencji związanych bezpośrednio z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy 2006/112/WE mieszczą się zatem jedynie te subwencje, które stanowią całkowicie lub częściowo świadczenie uzyskiwane w zamian za dostawy towarów lub świadczenia usług oraz są przyznawane osobie trzeciej przez sprzedawcę lub świadczącego usługi. Tym samym wypłacana a posteriori rekompensata z tytułu strat finansowych, której wysokość jest ograniczona rozporządzeniem UE i która nie jest oparta na liczbie użytkowników, lecz na oferowanych ryczałtowo wozokilometrach, nie stanowi wynagrodzenia od osoby trzeciej za świadczenie na rzecz konkretnych użytkowników lokalnego transportu publicznego, ponieważ nie ma ona bezpośredniego, lecz co najwyżej pośredni wpływ na kalkulację ceny przez dotowane przedsiębiorstwo. Nie stanowi ona również wynagrodzenia za usługę świadczoną na rzecz dokonującej wypłaty j.s.t., więc nie będzie wliczana do podstawy opodatkowania.