Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 13/2019

15. Opodatkowanie energii elektrycznej wykorzystywanej do procesów mineralogicznych a prawo wspólnotowe.

 
Krajowe przepisy dotyczące opodatkowania energii elektrycznej wyłączonej z zakresu działania Dyrektywy energetycznej nie powodują formalności przy przekraczaniu granic w handlu pomiędzy państwami członkowskimi zakazanymi na mocy art. 1 ust. 3 akapit drugi dyrektywy 2008/118, a zatem nie stoją w sprzeczności z przepisami wspólnotowymi. Polska jako państwo członkowskie ma prawo do opodatkowania krajowym podatkiem akcyzowym tej energii.

W dniu 7 grudnia 2018 r. WSA w Gliwicach wydał wyrok (sygn. III SA/Gl 416/18), w którym wypowiedział się odnośnie opodatkowania od energii elektrycznej wykorzystywanej do procesów mineralogicznych. W powołanej w sprawie spółka w upadłości układowej wystąpiła, na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, do Naczelnika Urzędu Celnego o stwierdzenie nadpłaty podatku akcyzowego we wnioskowanej kwocie za styczeń 2011 r. od zużytej energii elektrycznej wynikającej z korekty deklaracji AKC-4/AKC-4zo. W pierwotnej deklaracji spółka wykazała do zapłat podatek akcyzowy w kwocie objętej wnioskiem i podatek ten zapłaciła. Energia elektryczna została wykorzystywana w procesie metalurgicznym produkcji żelazostopów.

W uzasadnieniu wniosku spółka podniosła niezgodność przepisów ustawy o podatku akcyzowym z dyrektywą nr 2003/96/WE, która w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. wyłącza z opodatkowania podatkiem akcyzowym wykorzystanie energii elektrycznej w procesie metalurgicznym produkcji żelazostopów, a dyrektywa nr 92/12/EWG wymienia w art. 3 ust. 1 jako wyroby akcyzowe jedynie oleje mineralne, alkohole i napoje alkoholizowane oraz wyroby tytoniowe. Ponadto w Preambule Dyrektywy horyzontalnej stwierdzono, że została wydana „w celu zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego, ściągalność podatków akcyzowych powinna być jednakowa we wszystkich państwach członkowskich”. W związku z powyższym spółka zauważyła, że nie jest zobowiązana do uiszczania podatku akcyzowego od energii elektrycznej wykorzystywanej w procesie metalurgicznym, gdyż do wyżej wymienionych przepisów zastosowało się większość krajów Unii Europejskiej.

Dalej spółka wskazała, że od 1 maja 2004 r., z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, cały dorobek prawny i podstawowe zasady prawne sformułowane przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (TSUE), oraz prawo pochodne tworzone przez organy Wspólnoty został inkorporowany do krajowego porządku prawnego i stał się prawem obowiązującym na terytorium Polski, w tym zasada pierwszeństwa prawa unijnego, która znajduje zastosowanie w przypadku sprzeczności normy wspólnotowej z normą krajową. Potwierdza powyższe m.in. już orzeczenie z 1964 r. w sprawie Costa (6/64 Flaminio Costa v. Enel). Zasada pierwszeństwa stosowania prawa wspólnotowego ma charakter bezwarunkowy i nieograniczony. W ocenie spółki oznacza to, że z pierwszeństwa korzystają wszystkie normy prawa wspólnotowego, zawarte zarówno w prawie pierwotnym, jak i prawie wtórnym. Żadna norma prawa krajowego nie może mieć pierwszeństwa przed prawem wspólnotowym (wyrok TSUE w sprawie 11/700 Internationale Handelsgesellschaft z 1970 r.).

Ponadto argumentacja Spółki skarżącej opierała się na następujących tezach:
1) Dyrektywa energetyczna jednoznacznie wyłącza energię elektryczną wykorzystywaną w procesach metalurgicznych oraz energię elektryczną, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, z zakresu swojego zastosowania, a więc z zakresu wyrobów, których dotyczy „europejska” akcyza na energię elektryczną;
2) inne państwa członkowskie implementowały przepisy Dyrektywy energetycznej prawidłowo i wyłączyły energię elektryczną wykorzystywaną w procesach metalurgicznych oraz energię elektryczną, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, z opodatkowania akcyzą. Polska źle wdrożyła przepisy Dyrektywy energetycznej i mocą przepisów krajowych objęła taką energię akcyzą – całkowicie wbrew Dyrektywie energetycznej. Niedostosowanie polskich przepisów akcyzowych do regulacji europejskich w zakresie akcyzy na energię elektryczną wykorzystywaną w procesach metalurgicznych, a także energię elektryczną, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, bezpośrednio prowadzi do zakłócenia konkurencji w obrocie wyrobami przemysłu hutniczego na terenie Unii Europejskiej;
3) mimo, że art. 3 ust. 3 Dyrektywy horyzontalnej (art. 1 ust. 3 nowej Dyrektywy horyzontalnej) zezwala, aby wyroby wyłączone spod „europejskiej” akcyzy podlegały w państwach członkowskich opodatkowaniu, nie może to być opodatkowanie tą samą akcyzą, „spod której” wyrób został wyłączony mocą Dyrektywy energetycznej;
4) niezależnie od tego, polska akcyza na energię elektryczną wykorzystywaną w procesach metalurgicznych oraz energię elektryczną, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, jest niedopuszczalna w świetle art. 3 ust. 3 Dyrektywy horyzontalnej (art. 1 ust. 3 nowej Dyrektywy horyzontalnej), gdyż powoduje zwiększenie formalności przy przekraczaniu granic w handlu pomiędzy państwami członkowskimi;

5) w rezultacie, polska akcyza na energię elektryczną wykorzystywaną w procesach metalurgicznych, a także energię elektryczną, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, jest niezgodna z Dyrektywą energetyczną i Dyrektywą horyzontalną (nową Dyrektywą horyzontalną);
6) wobec prymatu dyrektyw Unii Europejskiej nad niezgodnym z nim prawem państw członkowskich, Spółka może zastosować te pierwsze bezpośrednio i nie musi dokonywać zapłaty akcyzy od tej części energii elektrycznej zużywanej w hutach Spółki, która jest wykorzystywana w procesach metalurgicznych oraz energii elektrycznej, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu.

Z kolei WSA w Gliwicach, opierając swą argumentację na orzecznictwie NSA wskazał, iż: ?Z art. 2 ust. 4 lit. b Dyrektywy energetycznej wynika jedynie, że dyrektywa ta nie obejmuje swoim zakresem zastosowania energii elektrycznej wykorzystywanej do procesów mineralogicznych oraz energii elektrycznej, w przypadku gdy stanowi ona ponad 50% kosztu produktu, a tym samym, że energia elektryczna wykorzystywana w ten sposób nie jest objęta systemem ujednoliconego podatku akcyzowego. Powyższe nie jest jednak – jak wynika z wyroku TSUE z 12 lutego 2015 r. – równoznaczne z zakazem ustanawiania podatku akcyzowego w przypadku energii elektrycznej wykorzystywanej do powyższych procesów, jak również nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku ustanowienia zwolnienia z podatku akcyzowego odnośnie tej energii?. Z powoływanego orzecznictwa wynika zatem, ?że w obecnej konstrukcji art. 2 ust. 4 lit. b Dyrektywy energetycznej wyłączającej z zakresu jej zastosowania energię elektryczną wykorzystywaną do procesów mineralogicznych nie ma podstaw do wywodzenia obligatoryjności objęcia jej zwolnieniem od podatku konsumpcyjnego, którym zostanie ona opodatkowana przez Państwo Członkowskie, które z opodatkowania takiego może (jak w przypadku Polski poprzez opodatkowanie akcyzą) skorzystać, lecz nie musi?.
Mając powyższe na uwadze WSA w Gliwicach oddalił skargę
.
 

Rafał Linka
Młodszy konsultant podatkowy
rafal.linka@isp-modzelewski.pl