OPODATKOWANIE AKCYZĄ WYROBÓW ENERGETYCZNYCH
1. Ewidencja zużycia energii wytworzonej z instalacji fotowoltaicznej o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW – obecny stan prawny i projektowane zmiany regulacji.
Przepis art. 138h ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r.”) nakłada m.in. na podatnika zużywającego energię elektryczną w przypadku, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej. Ewidencja ta powinna zawierać dane niezbędne do określenia w okresach miesięcznych, z dokładnością do 0,001 MWh, łącznej ilości m.in. energii elektrycznej wyprodukowanej oraz energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne. Obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej ciąży zatem m.in. na podmiocie, który jako prosument wyprodukował, a następnie zużył tak pozyskaną energię elektryczną na własne potrzeby.
Wyjątek od wskazanej zasady został określony w art. 138h ust. 2 powołanej ustawy, zgodnie z którym przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która nie jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii, lecz jest zużywana przez ten podmiot, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości .
Zgodnie zatem z powyższym, w obecnym stanie prawnym, aby podmiot produkujący i zużywający energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW nie był zobowiązany do prowadzenia ewidencji niezbędne jest m.in., aby wytworzona tak energia była zużywana w całości przez ten podmiot i nie było możliwości jej dostarczania do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii.
Stosownie do regulacji art. 138h ust. 3 ustawy na zużywającym energię elektryczną ciąży obowiązek prowadzenia ilościowej ewidencji na podstawie odczytów urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych, a w przypadku braku urządzeń pomiarowych – na podstawie współczynnikowo określonego poziomu poboru energii przez poszczególne urządzenia, wskazanego w dokumentacji prowadzonej przez podatnika.
Należy dodać, że w stanowiącym od dnia 3 listopada 2022r. przedmiot prac legislacyjnych w sejmie rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2764), która ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., przewidziano zniesienie obowiązku prowadzenia ewidencji przez podmioty produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, niezależnie od tego czy energia ta jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, czy też nie.
Zgodnie bowiem z przedmiotowym projektem obecne brzmienie art. 138h ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. : „Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do:
- podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która nie jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii, lecz jest zużywana przez ten podmiot,
- osób fizycznych produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW
- pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości”
ma być zastąpione następującym : „Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do podmiotów, o których mowa w art. 16 ust. 7a pkt 1.”.
To zaś oznacza brak zastosowania obowiązku prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej do podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji owej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości.
Konsekwencją przedstawionej zmiany stanu prawnego będzie m.in. brak obowiązku prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej w przypadku zużycia energii samodzielnie wytworzonej w mikroinstalacji wyłącznie na potrzeby własne podatnika .
Odnośnie zasad prowadzenia ewidencji należy zaznaczyć, że na mocy art. 138h ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. podmioty określone w tych przepisach, prowadzą ewidencję, na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych u nabywcy końcowego lub podmiotu zużywającego energię, a w przypadku braku urządzeń pomiarowych – na podstawie współczynnikowo określonego poziomu poboru energii przez poszczególne urządzenia, wskazanego w dokumentacji prowadzonej przez podatnika.
Niezależnie od tego, który z wyżej wymienionych sposobów pomiaru energii zostanie zastosowany, w świetle wymogów art. 138h ust.5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., prowadzona ewidencja ilościowa energii elektrycznej, powinna zawierać odpowiednio dane niezbędne do określenia w okresach miesięcznych, z dokładnością do 0,001 MWh, łącznej ilości:
- energii elektrycznej wyprodukowanej lub zakupionej na terytorium kraju;
- energii elektrycznej sprzedanej nabywcom końcowym na terytorium kraju ;
- energii elektrycznej sprzedanej podmiotom posiadającym koncesję w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.);
- energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne;
- energii elektrycznej zwolnionej od akcyzy na podstawie art. 30 ust. 6, 7 i 7a oraz przepisów wydanych na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy.
W przypadku braku urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości, energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne i strat energii elektrycznej niepodlegających opodatkowaniu, art. 138h ust.6 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. przewiduje określanie ilości energii przez prowadzącego ewidencję w sposób szacunkowy.
Należy dodać, że wskazywany wyżej projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 2764) przewiduje ponadto dodanie nowego art. 138h ust.7 analizowanej ustawy, zgodnie z którym w przypadku energii elektrycznej produkowanej z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w przypadku braku urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości energii wyprodukowanej, o której mowa w ust. 5 pkt 1, prowadzący ewidencję powinien określić ilości szacunkowe tej energii, uwzględniając moc zainstalowaną elektryczną instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
W myśl art. 138p ustawy ewidencje i inne dokumentacje, w tym ewidencję ilościową energii elektrycznej, prowadzi się w formie papierowej lub elektronicznej. Według procedowanego w sejmie projektu zmian ustawy możliwość prowadzenia ewidencji w formie papierowej będzie obowiązywać jeszcze do końca stycznia 2023 r., po tym czasie ewidencje będą prowadzone wyłącznie w formie elektronicznej. Wniosek ten wynika z treści projektowanej zmiany w art. 138p ust. 1 ustawy, który ma otrzymać brzmienie: „1. Ewidencje i inne dokumentacje, o których mowa w art. 138a-138l i art. 138o, prowadzi się w postaci elektronicznej”. Przepis w powołanym brzmieniu powinien wejść w życie z dniem 1 lutego 2024r. , a nie jak pierwotnie zakładano w dniu 1 stycznia 2023 r. W art. 12 pkt 2 lit. a) projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 2764) przewidziano bowiem zmiany w art.39 pkt 6 ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 694, 1642, 2313 i 2427), polegające na zastąpieniu wyrazów „1 stycznia 2023 r.” wyrazami „1 lutego 2024 r.”
W uzupełnieniu powyższego należy wskazać, że odpowiednio do art. 138q ust. 1 ustawy, ewidencje i inne dokumentacje, w tym ewidencja ilościowa energii elektrycznej, powinna być przechowywana do celów kontroli przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone, zaś szczegółowy sposób prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej określa rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.
dr Joanna Kiszka
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
