Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 5/2018

6. Kolejność podmiotów zobowiązanych do zapłacenia akcyzy

W  art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym ustawodawca
sformułował zasadę jednofazowości podatku akcyzowego. Jak stanowi powyższy przepis,  jeżeli w stosunku do wyrobu
akcyzowego powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności, o których mowa w art.8 ust. 1, to
nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy
została, po zakończeniu procedury zawieszenia poboru akcyzy, określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, chyba
że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym został uregulowany w art. 8 ust.1 ustawy
z dnia 6 grudnia 2008 r., zgodnie z treścią tego przepisu przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1. produkcja wyrobów akcyzowych;
2. wprowadzenie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego;
3. import wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem importu wyrobów akcyzowych wysłanych
   następnie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy z miejsca importu przez zarejestrowanego
   wysyłającego niebędącego importerem tych wyrobów;
4. nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem nabycia
   wewnątrzwspólnotowego dokonywanego do składu podatkowego;
5. nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych innych niż określone w załączniku nr 2
   do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, dokonywane do składu podatkowego w celu objęcia ich
   procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli wprowadzenie tych wyrobów do składu podatkowego nie nastąpiło;
6. wyprowadzenie ze składu podatkowego, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy,
   wyrobów akcyzowych niebędących własnością podmiotu prowadzącego ten skład podatkowy, z wyłączeniem wyrobów
   akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, przez podmiot, o którym mowa w art.
   13 ust. 3;
7. wysłanie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy importowanych wyrobów
   akcyzowych z miejsca importu przez zarejestrowanego wysyłającego niebędącego importerem tych wyrobów.

Ustawodawca przewidział w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. szczególne
przypadki, które mają zastosowanie w momencie próby uniknięcia zapłaty podatku akcyzowego. Jeden z nich określony 
art. 8 ust. 2 pkt 4 przewiduje opodatkowanie akcyzą nabycia lub posiadania przez podatnika wyrobów akcyzowych,
znajdujących się poza procedurą zawieszenia akcyzy, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej
wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że
podatek został zapłacony.

Podatnikiem podatku akcyzowego zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia
2008 r.  jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, które dokonują
czynności podlegających opodatkowaniu, lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w
tym podmiot nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy,
jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli
celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Z redakcji przepisu art. 8, jak też art. 13 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. nie
wynika kolejność podmiotów zobowiązanych do zapłacenia akcyzy, co oznacza, że każdy z podmiotów, zobowiązany jest w
tym samym stopniu do zapłaty podatku. Uznać należy, że dopiero wykazanie, że akcyza została już zapłacona, zwalnia z
obowiązku podatkowego podmiot występujący w kolejnej fazie obrotu. Stanowisko takie potwierdził NSA w wyroku z dnia
27 marca 2018 r. o sygn. nr I GSK 234/16. NSA w powyższym wyroku wskazał, że to na podmiocie nabywającym lub
posiadającym wyroby akcyzowe, o ile chce skorzystać ze zwolnienia z obowiązku podatkowego, spoczywa obowiązek
wykazania wszystkich okoliczności pozwalających organowi na ustalenie, że we wcześniejszej fazie obrotu podatek
został zapłacony. Dopiero rzeczywista zapłata podatku we wcześniejszej fazie obrotu zwalnia z obowiązku zapłaty
akcyzy.

Podkreślić należy, że tak szeroki krąg podmiotów, na których ciąży obowiązek
podatkowy został ustanowiony przez ustawodawcę w celu wyeliminowania nielegalnego obrotu towarami akcyzowymi.

Łukasz Cebula
młodszy konsultant
podatkowy
lukasz.cebula@isp-modzelewski.pl
tel.
(32) 259 71 50